Of je nu een manager, leraar, arts, verpleegkundige, adviseur of advocaat bent, je hebt een rol als leider of begeleider in je organisatie. En het zijn onzekere tijden. Veel van onze collega's, klanten, patiënten en studenten ervaren financiële stress, onzekerheid en angst. Passief afwachten tot het beter wordt, zorgt dat mensen leven in een soort uitgesteld bestaan. Dat is ondermijnend en een bron voor stress, angst en verlies aan initiatief en levenslust. Als leider of coördinator kan dit zorgen voor een gevoel van hulpeloosheid. Dan is het een hele menselijke reactie om als leidinggevende zoveel mogelijk vast te houden aan hetgeen je kent en gewend bent: mensen aansporen zich aan deadlines, toegewezen taken en zo normaal mogelijke routines te houden. Maar het kan ook anders.
Hieronder vier ingrediënten om het landschap van leiderschap in onzekere tijden te versterken:
1) Empathische leiders
In de context van toegenomen onzekerheid is het verleidelijk om in de taak-modus te glippen en anderen gewoon te vertellen wat ze moeten doen om een probleem op te lossen of een situatie te verbeteren. Een strak taakgericht leiderschap, waarbij het doel is om te voldoen aan een bepaalde standaard van hoe iemand zich zou moeten gedragen of wat hij zou moeten bereiken in een vast stramien. Dat kan soms werken als de context voorspelbaar en bekend is en het doel duidelijk en concreet is gedefinieerd; maar dit werkt vaak niet in een periode van crisis met veel onzekerheid, onvoorspelbaarheid en angst.
Daarentegen wordt steeds vaker aangetoond dat de compassievolle kant van leiderschap werkt: goed luisteren, aandacht voor de mensen hebben, begrip tonen en open staan voor andere perspectieven en oplossingen. Een empathische leider onderneemt stappen om de inspanningen van mensen op te merken en dankbaarheid te uiten, maar ook om zijn oordeel op te schorten en echt te luisteren. Van een empathisch leider wordt verwacht dat hij/zij beschikt over het nodige zelfinzicht en de eigen emoties en hun impact op de mensen om hen heen doorziet. En dat zij als leider in staat zijn individuele passende oplossingen te bieden die aansluiten bij het individuele vraagstuk en ook echt meerwaarde bieden voor het functioneren.
2) Verhoogt bewustzijn
Je hoeft geen grote denker of visionair te zijn om te begrijpen dat we de problemen van nu niet kunnen oplossen met de bekende oplossingen en kennis die al beschikbaar was. Deze crisis vraagt om iets anders en dwingt vernieuwing af. Alles wijst er op dat we, om daadwerkelijk positief uit deze wereldwijde crisis te kunnen komen, ons denken en ons bewustzijn moeten oprekken. Dit gaat over reflectie van jezelf en anderen en van het leren doorzien van complexe maatschappelijke- en geo-politieke verschuivingen die zich met al haar complexiteit aan ons toont. Gefragmenteerde deeloplossingen en tegenstrijdige belangen werken verwarrend. Tegenstellingen zijn groot.
Mensen willen in onzekere tijden een top down benadering met duidelijke visie. Ze willen weten waar de leiding of organisatie voor staat in termen van 'waardes' en 'principes' en ze willen inzicht krijgen in waaróm bepaalde keuzes worden gemaakt. Dat biedt houvast in de chaos waarbij oude structuren hun voorspelbare waarde dreigen te verliezen.
3) Hoopvolle mindset
Bij toenemende onzekerheid kan een natuurlijke neiging zijn om te bezwijken voor zorgen, angst en ongerustheid. Opzettelijk hoop verspreiden gaat over het erkennen van de moeilijkheid én ook de mogelijkheden. Het is bekend dat als we een positieve vibe creëren en het contact en de relaties op werk goed, frequent en betrouwbaar zijn, er een wederzijdse positieve besmetting kan plaatsvinden. Een attractieve sfeer die positieve emoties ontketent en anderen verheft wanneer je hen helpt een betere toekomst voor te stellen. Men voelt zich dan waarschijnlijk zelfverzekerder, verwachtingsvoller en staat meer open voor het overwegen van nieuwe ideeën of aanpassen aan veranderingen die noodzakelijk zijn. De negatieve effecten van stress worden hierdoor verminderd. Stimuleer een open en progressieve mindset.
Dit kan ook een tegenwicht vormen voor het herhaaldelijk bespreken en benadrukken van de huidig problemen, zoals bijvoorbeeld in de sociale media en negatieve nieuws momenteel veel gebeurd. Deze negatieve druk kan uiteindelijk onze bovenkamer en creativiteit doen afsluiten en positieve emoties verdrukken.
4) Humor
De factor humor is van onschatbare waarde, juist in tijden van stress of onzekerheid. Stress sluit ons af voor nieuwe ideeën, alternatieve oplossingen en nieuwe ervaringen. Het zorgt er ook voor dat we dingen minder leuk of grappig vinden of minder speels zijn. Door dingen licht te houden, herinner je anderen eraan te blijven glimlachen. Het is aangetoond dat het hebben van een gevoel voor humor en het bevorderen van lachen op de werkplek ontspanning biedt en stress vermindert en zelfs de tevredenheid, productiviteit en prestaties verhoogt. Deze positieve werking geldt voor luchtige sociale humor, de meer cynische of sarcastische grappen hebben niet noodzakelijkerwijs dergelijke positieve werking voor iedereen.
Het gebruik van humor doet het probleem niet verdwijnen, maar het geeft wel een signaal aan iedereen dat het niet het einde van de wereld is en dat ze samen met een creatieve oplossing kunnen komen.
De krachtigste manier om de stress en onzekerheid die we voelen te verminderen, blijft door een extra handreiking te doen. Neem in tijden van onzekerheid zelf het stuur weer in handen en creëer alternatieve mogelijkheden die wél nog kunnen. Geef prioriteit aan de behoeften van het team en creëer een omgeving van vertrouwen en ondersteuning om in ieder geval het gevoel van onzekerheid te compenseren. Motiveer je mensen om zich aan te passen, te ontwikkelen en door te zetten, zelfs in de meest moeilijke tijden. We hebben nu een kans om alle ingrediënten die cruciaal zijn in tijden van spanning en crisis, toe te passen.
Human Alliance helpt leiders en teams om een open en sociaal veilige setting te creëren en met compassie te verbinden; anderen aan te moedigen om open te zijn en te leren, te veranderen en zich op zinvolle manieren te ontwikkelen. Ook in deze tijd van crisis.
Commenti